Zabytkowa prasa pospieszna z fabryki Schnellpressenfabrik Helbig & Müller in Wien została skonstruowana przez Christiana Leo Müllera w 1. poł. XIX w. Jest to egzemplarz maszyny płaskiej, jednoobrotowej, stop-cylindrycznej do druku typograficznego. Określana jest mianem „Rolls-Royce’a poligrafii”.

Historia maszyny jest bardzo burzliwa. W 1898 r. została wykupiona z drukarni Aleksandra Słomskiego w Krakowie przez Antoniego Borka i przewieziona do drukarni w Nowym Targu. Była kilkakrotnie demontowana, przenoszona i ponownie składana. Przetrwała I i II wojnę światową oraz czas komunizmu w Polsce. Trafiła do Drukarni Podhalańskiej, gdzie, prawdopodobnie w celu uchronienia jej przed zniszczeniem lub zezłomowaniem, zakamuflowano jej pełną nazwę przez pokrycie plakiety z kałamarza farbowego grubą warstwą kitu szklarskiego. Obecnie maszynę można podziwiać w Muzeum Drukarstwa w Nowym Targu – firma Sotilo wykonała jej demontaż, przetransportowała, odbudowała mechanizmy i ponownie wykonała montaż zgodnie ze sztuką drukarską. Na świecie są jeszcze dwa egzemplarze tej maszyny – w Deutsches Museum w Monachium (w pełni odrestaurowany i sprawny egzemplarz) i prawdopodobnie w Muzeum Ormiańskim w Jerozolimie (jeszcze nie potwierdzona informacja).

W nowotarskim muzeum przeprowadzono pierwsze próby ponownego jej uruchomienia i druku. Mozolną i żmudną rewitalizację maszyny poprowadzili specjaliści – Janusz Karpiński (właściciel firmy Sotilo) i Eryk Woźniak (na co dzień technolog i szef produkcji Libra-Print w Łomży), wraz z zespołem miejscowych warsztatów i rzemieślników-rękodzielników. Pierwsze odbitki wykonano dzięki zastosowaniu formy elastomerowej Conti LaserLine CML 1,72 mm od Phoenix Xtra Print Polska, którą wygrawerowano w Studio Flekso PXP w Gdyni. Bardzo długo szukano odpowiedniego materiału, kompatybilnego z historyczną maszyną – materiał musiał imitować ten stosowany w XIX-wiecznej poligrafii. Absolutnym fenomenem jest zatem to, że formy Conti LaserLine, stworzone z myślą o urządzeniach i produkcji najnowszej generacji, sprawdzają się także w ponad 170-letnich maszynach. Właśnie na płycie CML od Phoenix Xtra Print Polska powstanie praca zwieńczająca całość prac rewitalizacyjnych, wydrukowana podczas uroczystej inauguracji maszyny połączonej wraz z oficjalnym otwarciem placówki.

„Istota nowatorskiego wynalazku Leo Müllera polegała na zastosowaniu napędu stołu formowego wzorowanego na napędzie lokomotyw parowych, gdzie moment obrotowy jest przekazywany za pomocą ramienia na koło jezdne – mówi Eryk Woźniak. – Leo Müller odwrócił zasadę i w maszynie drukującej moment obrotowy jest przekazywany z koła zębatego na ramię, które napędza stół formowy oraz dalej inne elementy maszyny. Aby ustabilizować ruch posuwisty stołu formowego, zaprojektował koła pośrednie, które to w sposób bardzo elastyczny i stabilny prowadziły ciężką ołowianą formę po fundamencie maszyny. Należy również zaznaczyć, że w rozwiązaniu tym Müller zastosował wyciszenie pracy cylindra drukowego w postaci specjalnych szyn powleczonych skórą, stabilizujących ruch obrotowy, co wpłynęło pozytywnie na stabilność odwzorowania drukowanego rysunku czy tekstu. Wszystkie później konstruowane maszyny drukujące przez konkurencyjne firmy korzystały z rewolucyjnego rozwiązania Leo Müllera i do dziś dnia są one z powodzeniem stosowane. Zachowany egzemplarz maszyny jest jednym z pierwszych maszyn zbudowanych przez spółkę Schnellpressenfabrik Helbig & Müller in Wien – świadczyć ma o tym fakt, iż jej konstrukcja jest pozbawiona opatentowanego rozwiązania z kołami pośrednimi. Bardzo wiele elementów maszyny jest wykonanych ręcznie. Np. w listwie o długości 1300 mm i szerokości 43 mm jest 78 zębów wypiłowanych ręcznie. Listwa zębata posiada wytrasowane poszczególne zęby, ich wysokość, szerokość oraz linię podziałową. Współpracujące koła zębate są wyposażone w zęby wykonane z drzewa jesionowego, również piłowane i pasowane ręcznie. W trakcie prac udało się odczytać rok produkcji maszyny – 1848, oraz nr fabryczny 162”.

Renowacja i rekonstrukcja historycznej maszyny Helbig & Müller in Wien była możliwa dzięki unijnym środkom z polsko-słowackiego projektu „Łączą nas zabytki techniki”, realizowanego przez Muzeum Drukarstwa w Nowym Targu i Muzeum Papieru Czerpanego w Ludrovej, a współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Interreg V-A PL-SK 2014-2020.